Een veel gehoord antwoord op de vraag hoe het met iemand gaat is: “Druk!” Ja, en we zijn druk. We willen het maximale uit het leven halen. We proberen op het werk alles efficiënt te doen en een zo hoog mogelijke productiviteit te behalen. Onze vrije tijd plannen we helemaal vol met leuke afspraken en activiteiten. Hoe kunnen we het beste omgaan met deze hoge eisen? Dat we het uiterste van onszelf vragen, blijkt uit recent onderzoek van TNO (2018), namelijk burn-outklachten nemen toe onder de Nederlandse bevolking. In 2007 had 11,3 procent van de werknemers last van burn-out klachten tegenover 16,1 procent in 2017 (TNO, 2018). De sectoren waar deze stijging het grootste is: de horeca, het onderwijs en de gezondheidszorg. In dezelfde periode is het percentage dat aangeeft te maken te hebben met hoge taakeisen toegenomen van 35 procent naar 40 procent. Het gaat dan om snel moeten werken, heel veel werk moeten doen en extra hard moeten werken. Vrijwel alle werknemers ervaren wel eens hoge taakeisen. Na een jarenlange stabiliteit is in 2017 voor het eerst sprake van een significante en relevante stijging van de door werknemers gerapporteerde taakeisen (TNO, 2018). Een manier om met hoge taakeisen om te gaan is het hebben van genoeg regelmogelijkheden (ook wel autonomie). Volgens de self-determination theorie hebben mensen drie aangeboren psychologische behoeften, namelijk de behoefte aan autonomie, persoonlijke groei en relaties (Deci en Ryan, 2000). Autonomie is anders dan onafhankelijkheid. Autonomie betekent handelen naar eigen keuze en kan dus ook betekenen dat je autonoom bent en ondertussen afhankelijk van elkaar bent. Onze natuur is dat we nieuwsgierig zijn en dat we zelf richting geven. Autonomie zorgt voor dat mensen hun werk daadwerkelijk beter doen, een hogere productiviteit, minder burn-out en meer flow-ervaringen. Autonomie gaat over de mate waarin iemand invloed heeft op de uitvoering van het werk. Wanneer je zelf zo veel mogelijk vrijheid hebt om je eigen tijd in te delen, de taken te doen die je wilt en kan kiezen met wie je wilt werken, dan kan je het beste met een hoge werkdruk omgaan. Ook participatie in de besluitvorming is van belang als het gaat om autonomie op het werk (Wiezer e.a., 2012). Tussen 2007 en 2017 is de autonomie van werknemers in Nederland gestaag gedaald. 38% van de werknemers ervaarde in 2007 een lage autonomie ten opzichte van 45% in 2007. De daling vond plaats bij vrijwel alle personeelscategorieën en sectoren. De daling van de werknemersautonomie is een mogelijk risico voor de innovatiekracht in Nederland (Seth van den Bossche, 2015). Wil je meer weten hoe je over dit onderwerp, kijk dan eens naar de Flowacademie , waar we verschillende trainingen en opleidingen aanbieden. Wil je een voorproefje: Kom dan naar de sneak preview op 5 september.

Stel, er is een eenvoudige, maar nog weinig toegepaste manier om te voorkomen dat je mensen thuis komen te zitten met een burnout. Zou je daar dan meer van willen weten? Eenvoudig, omdat het principes betreft waarvan iedereen zegt: “ja, dat is eigenlijk heel logisch”. En weinig toegepast omdat we gewend zijn stress en burnout op een negatieve manier te benaderen, terwijl je zoveel meer bereikt als je de focus verlegt naar het positieve, naar flow bijvoorbeeld. Hoe? Lees nog even door. Om te beginnen is het belangrijk om te begrijpen dat je een burnout niet oplost door mensen een aantal weken op vakantie te laten gaan. Of nog erger: naar huis te sturen met de boodschap “zoveel tijd te nemen als je nodig hebt”. Waarom niet? Omdat mensen best willen werken, graag zelfs. Dat werk is alleen vaak slecht gedoseerd. En als je dan in één keer alles weghaalt, val je in een soort gat. Daar ga je je niet beter van voelen. Nee, het gaat erom dat je de oorzaken van burnout aanpakt: het werk zelf, hoe je het ervaart en hoe je met lastige situaties omgaat. Hier heb je in plaats van de kaasschaaf of de botte bijl een veel verfijnder gereedschap voor nodig: flow. Een effectieve manier om naar burnout te kijken is het Job Demands-Resources (JD-R) model. Je werk stelt bepaalde eisen aan je (demands) en die kun je aan (of niet) door gebruik te maken van hulpbronnen (resources). Dit kunnen persoonlijke hulpbronnen zijn zoals optimisme en self-efficacy (de overtuiging dat je iets kunt), maar kunnen ook vanuit de organisatie komen, bijvoorbeeld autonomie en steun van collega’s. Kijk eens naar het volgende plaatje.