Ontdek flow en voorkom een burnout

Om te beginnen is het belangrijk om te begrijpen dat je een burnout niet oplost door mensen een aantal weken op vakantie te laten gaan. Of nog erger: naar huis te sturen met de boodschap “zoveel tijd te nemen als je nodig hebt”. Waarom niet? Omdat mensen best willen werken, graag zelfs. Dat werk is alleen vaak slecht gedoseerd. En als je dan in één keer alles weghaalt, val je in een soort gat. Daar ga je je niet beter van voelen. Nee, het gaat erom dat je de oorzaken van burnout aanpakt: het werk zelf, hoe je het ervaart en hoe je met lastige situaties omgaat. Hier heb je in plaats van de kaasschaaf of de botte bijl een veel verfijnder gereedschap voor nodig: flow.

Een effectieve manier om naar burnout te kijken is het Job Demands-Resources (JD-R) model. Je werk stelt bepaalde eisen aan je (demands) en die kun je aan (of niet) door gebruik te maken van hulpbronnen (resources). Dit kunnen persoonlijke hulpbronnen zijn zoals optimisme en self-efficacy (de overtuiging dat je iets kunt), maar kunnen ook vanuit de organisatie komen, bijvoorbeeld autonomie en steun van collega’s. Kijk eens naar het volgende plaatje. 

OK, maar wat is dan wel een goede oplossing? Kijk maar naar het plaatje. Je moet dus (vooral) zorgen dat er hulpbronnen bij komen. En misschien moet je dan nog steeds wel ook iets aan die eisen doen, maar vaak is een kleine aanpassing al genoeg. Gewoon even wat lucht verschaffen en dan meteen een hele dot van die hulpbronnen erbij. Dan kun je gaan werken aan de positieve kant: bevlogenheid, flow! Dat is vaak moeilijk te geloven als je er midden in zit, maar zo werkt het wel.

Er is inmiddels een mooi instrumentarium beschikbaar dat je in staat stelt heel systematisch, en heel precies, te werken aan het opbouwen van je hulpbronnen. En dat bovendien een beter zicht en meer grip geeft op specifieke taakeisen. Die tools zijn erop gericht om je in terugkerende taken en situaties flow te laten ervaren. Dit geeft je een gevoel van moeiteloze controle, die je je beste werk laat leveren. Ook als het moeilijk is. Juist als het moeilijk is. En het is bewezen dat regelmatige flow ervaringen leiden tot bevlogenheid. En dat kan een sterke beschermlaag vormen tegen burnout. Als je hier niet in doordraaft tenminste.

Volgens mij is het beste wat je als HR of teamleider kunt doen om te zorgen dat je mensen niet in een burnout terecht komen hen het gereedschap in handen te geven om hun eigen bevlogenheid op te bouwen. Leer samen met hen bijvoorbeeld de scaffolding techniek toe te passen, die grote obstakels, hordes of angstaanjagende doelen behapbaar helpt te maken. Waardoor ze anders beleefd worden en mensen toch hun beste werk kunnen (blijven) leveren terwijl er veel van ze gevraagd wordt.